قدس آنلاین؛ گروه استان ها:  بازار قدیمی شهر قم بازاری سرپوشیده با پوشش گنبدی است که متشکل از دو بخش راسته‌بازار کهنه و راسته‌بازار نو می‌باشد.

 راسته‌بازار کهنه از خیابان ۴۵ متری عمار یاسر تا میدان کهنه (نزدیکی خیابان آیت‌الله طالقانی) را شامل می‌شود . راسته‌بازار نو نیز در خیابان آیت‌الله طالقانی و بخش‌هایی از خیابان ۱۹دی واقع‌شده است.
بازار کهنه درون‌هسته اولیه شهر قم یعنی بین محله لب چال و محله عربستان قرار دارد. احداث غالب بخش‌های آن در دوران صفویه و برخی از بناهای موردنیاز در دوره قاجاریه به آن افزوده شد . البته برخی از بناهای بازار کهنه قدمت سلجوقی – ایلخانی دارد و با استامپ‌های گچی این عصر زینت یافته‌اند.
توسعه بازار در دوره ناصرالدین‌شاه و احداث بازار نو ، مصادف با پیدایش و رشد محله آستانه روی‌داده است. تیمچه‌های اطراف بازار نو هم در همین زمان ساخته‌شده‌اند که اکنون یکی از تیمچه‌ها یعنی تیمچه بزرگ به‌جامانده است.

علاوه بر مسجد جامع که نزدیک بازار کهنه قرار دارد، در بازار کهنه و نو تعدادی مسجد بزرگ و کوچک بافاصله‌های اندک برای تأمین نیازهای معنوی کسبه و بازاریان و مشتریان و ساکنان اطراف بازار وجود دارد تا با شنیدن بانگ اذان در کوتاه‌ترین زمان به ادای نماز بپردازند.

تهویه و نور رسانی بازار از طریق دریچه‌هایی که در پوشش گنبدی آن تعبیه‌شده صورت می‌گیرد. این دریچه‌ها در بالای گنبد به شکل دایره و در دو طرف آن قرار دارند و به شکل قلب مشاهده می‌شوند. ترکیب نوری که از سقف می‌تابد و حجم گنبدی سقف، فضایی دل‌نشین به وجود می‌آورد.

مصالح ساختمانی مورداستفاده در بازار قم با توجه به امکانات محیطی از خشت، آجر، گل و سنگ فراهم آمده است.

طول راسته‌بازار کهنه حدود یک کیلومتراست و خانه‌های مسکونی در میان آن وجود ندارد. سقف این بازار از پوشش گنبدی ساخته‌شده است. این بازار دارای یک سرای بدون نام و سرایی به نام کاروانسرای ملا حسین است.

در حال حاضر بازار کهنه رونق سابق را ندارد و اغلب مغازه‌داران مشاغل سنتی و قدیمی دارند . مثل کارگاه‌ها و مغازه‌های چوب ، رنگرزی ، صنایع‌دستی و ...

سرپناه ناامن

آتش‌سوزی گسترده‌ای که اخیراً در کاروانسرای «ملاحسین» بازار کهنه شهر قم به وقوع پیوست و منجر به مصدومیت ۷ آتش‌نشان شد، این نکته را هشدار داد که با توجه به سازه آن، کاروانسرا دیگر به‌هیچ‌عنوان ایمن نیست و خطر، جان کسبه و کارگران این مکان را تهدید می‌کند.

بنا بر گفته مدیر عامل سازمان آتش نشانی کل منطقه بازار کهنه ایمن نیست و ممکن است بار دیگر این حادثه تکرار شوددر این کاروانسرا حدود ۶۰ مغازه تولید وسایل چوبی وجود دارد و بااینکه در سال ۷۶در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است اما بنا بر گفته مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی این بازارچه دیگر تحمل حادثه بعدی را ندارد .

«عباس جعفری» می‌گوید: این کاروانسرا به‌طور کامل غیر ایمن است و باید به‌طور کامل تخلیه شود.

وی با تأکید بر لزوم چاره‌اندیشی سریع پیرامون بازار کهنه و تعطیلی واحدهای صنفی باقیمانده در کاروانسرای ملاحسین، اظهارمی کند: در صورت تکرار حادثه آتش‌سوزی جدید،‌ به‌طورقطع حجم خسارت‌ها بسیار بیشتر خواهد بود.

وی تأکید می‌کند: بارها نسبت به غیر ایمن بودن بازار کهنه و این کاروانسرا تذکرات لازم به مسئولان و کسبه داده شد، اما متأسفانه به این تذکرات توجه نشد که نتیجه این بی‌توجهی آتش‌سوزی گسترده در این کاروانسرا بود.

مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری قم با یادآوری این نکته که آتش‌نشانان برای اطفای حریق گسترده در این کاروانسرا از حجم آب بسیار زیادی استفاده کردند، تأکید کرد: کل منطقه بازار کهنه ایمن نیست و ممکن است بار دیگر این حادثه تکرار شود. بخش‌هایی از کاروانسرا که دچار حریق نشده نیز ایمن نیست و باید هر چه سریع‌تر نسبت به تخلیه این محل اقدام جدی صورت گیرد.

تذکرات کتبی به کسبه و مالکان

در همین حال«محسن محرری» عضو شورای شهر قم با اشاره به اینکه قبل از وقوع آتش‌سوزی در بازار کهنه قم تذکرات کتبی به کسبه و مالکان در خصوص ناایمن بودن داده‌شده بود، اظهار داشت: چند گاراژ در این محدوده قرار دارد که همه آن‌ها ناایمن است و توسط آتش‌نشانی به‌طور مکرر تذکرات داده‌شده است.

عضو شورای اسلامی شهر قم ادامه داد: چند هفته پیش در کمیسیون خدمات شهری در خصوص همین مورد یعنی تجمع چوب در محوطه این مکان جلسه داشتیم و قرار شد اخطارها و تذکرات داده شود و اگر در مدت معینی مسئله ایمنی درست نشد کل لوازم جمع‌آوری شود که این اتفاق در مهلت اخطارها رخ داد.

وی ادامه داد: به‌طورکلی وظیفه سازمان آتش‌نشانی است تا از محل‌هایی که احتمال وقوع خطر وجود دارد بازدیدهای دوره‌ای داشته باشد و موارد ناایمن را به کسبه و مالکان اطلاع و تذکر کتبی هم برای رفع خطر داده شود.